Quy trình tiệt trùng dụng cụ đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo độ chính xác và an toàn cho mọi phép thử. Một sai sót nhỏ trong bước khử khuẩn có thể khiến mẫu bị nhiễm chéo, kết quả phân tích sai lệch hoặc gây nguy hiểm cho người vận hành.

Đó là lý do nồi hấp tiệt trùng (Autoclave) trở thành thiết bị bắt buộc trong hầu hết các hệ thống kiểm nghiệm và sản xuất hiện nay. Bằng cách sử dụng hơi nước bão hòa ở nhiệt độ và áp suất cao, nồi hấp giúp tiêu diệt hoàn toàn vi khuẩn, nấm mốc và bào tử – những tác nhân mà các phương pháp khử khuẩn thông thường như đun sôi hay tia UV khó loại bỏ triệt để.

Thiết bị này không chỉ đảm bảo độ vô trùng cho dụng cụ và môi trường làm việc, mà còn góp phần duy trì tính chính xác và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu, đặc biệt trong các lĩnh vực vi sinh, dược phẩm, y tế và sản xuất chế phẩm sinh học.

Cấu tạo nồi hấp tiệt trùng

Một nồi hấp tiệt trùng tiêu chuẩn thường gồm các bộ phận chính:

• Buồng hấp (Chamber): chế tạo từ inox chịu nhiệt, chịu áp lực, là nơi chứa mẫu cần tiệt trùng.
• Bộ tạo hơi: đun sôi nước tạo hơi bão hòa, được bơm vào buồng hấp.
• Van xả và cảm biến áp suất – nhiệt độ: kiểm soát và duy trì điều kiện làm việc ổn định.
• Bộ điều khiển điện tử: cài đặt nhiệt độ, thời gian và chu trình khử khuẩn tự động.

Nguyên lý hoạt động của nồi hấp tiệt trùng

Nồi hấp tiệt trùng hoạt động dựa trên nguyên lý tiệt trùng bằng hơi nước bão hòa. Khi nước được đun sôi trong không gian kín, áp suất bên trong buồng tăng lên, kéo theo nhiệt độ của hơi nước cũng tăng. Ở điều kiện áp suất 0.23 MPa, nhiệt độ có thể đạt khoảng 134–136°C, đủ để phá hủy màng tế bào, enzyme và bào tử của hầu hết vi sinh vật.

Quá trình này thường diễn ra qua các giai đoạn:

• Giai đoạn loại bỏ không khí: Hơi nước được bơm vào buồng để đẩy toàn bộ không khí ra ngoài, đảm bảo môi trường hấp hoàn toàn bão hòa hơi nước.
• Giai đoạn tiệt trùng: Nhiệt độ và áp suất được giữ ổn định trong thời gian định trước (thường từ 10–30 phút tùy loại mẫu).
• Giai đoạn xả áp và làm nguội: Áp suất được giảm dần về mức bình thường, hơi nước ngưng tụ, mẫu được làm nguội an toàn trước khi lấy ra.

So với các phương pháp khử khuẩn bằng tia cực tím, khí ethylene oxide hay dung dịch hóa chất, nồi hấp tiệt trùng có ưu điểm là an toàn, hiệu quả và không gây độc hại cho người sử dụng.

Các loại nồi hấp tiệt trùng phổ biến hiện nay

Tùy vào mục đích sử dụng, dung tích và đặc điểm mẫu, nồi hấp tiệt trùng được phân thành một số nhóm chính:

• Nồi hấp tiệt trùng đứng: Thiết kế nhỏ gọn, dễ lắp đặt, phù hợp với phòng thí nghiệm, cơ sở y tế vừa và nhỏ.
• Nồi hấp ngang: Thường có dung tích lớn, cửa mở dạng trượt hoặc xoay, dùng trong bệnh viện hoặc nhà máy dược phẩm.
• Nồi hấp tiệt trùng mini để bàn: Phù hợp với phòng xét nghiệm nhỏ, nha khoa, phòng khám.
• Nồi hấp tiệt trùng tự động: Tích hợp hệ thống vi xử lý, hiển thị kỹ thuật số, giúp điều khiển nhiệt độ, áp suất, thời gian hoàn toàn tự động.

Mỗi loại có ưu điểm riêng, nhưng xu hướng hiện nay là chuyển sang dòng nồi hấp tự động, giúp tiết kiệm năng lượng, rút ngắn thời gian tiệt trùng và giảm sai sót do thao tác thủ công.

Ứng dụng thực tế của nồi hấp tiệt trùng

Nồi hấp tiệt trùng được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực:

• Phòng thí nghiệm vi sinh, sinh học phân tử: Tiệt trùng môi trường nuôi cấy, ống nghiệm, pipet, đĩa petri, dụng cụ thủy tinh.
• Ngành y tế – bệnh viện: Tiệt trùng dụng cụ phẫu thuật, bông băng, vật tư tiêu hao.
• Ngành dược phẩm: Đảm bảo điều kiện vô trùng trong sản xuất thuốc, dung dịch tiêm, vaccine.
• Ngành thú y, nông nghiệp: Tiệt trùng dụng cụ lấy mẫu, xử lý vi sinh vật hoặc môi trường nuôi cấy vi khuẩn có lợi.
• Cơ sở nghiên cứu, trường đại học: Đào tạo, thực hành và nghiên cứu vi sinh ứng dụng.

Nhờ tính linh hoạt cao và khả năng xử lý nhiều loại vật liệu khác nhau, nồi hấp tiệt trùng trở thành một phần không thể thiếu trong mọi hệ thống kiểm nghiệm hiện đại.

Vì sao nên chọn nồi hấp tiệt trùng thay vì các phương pháp khử khuẩn khác?

So với các cách khử khuẩn bằng hóa chất hoặc tia UV, nồi hấp tiệt trùng mang nhiều lợi thế vượt trội:

• Hiệu quả tiêu diệt toàn diện: xử lý được cả bào tử – loại vi sinh vật bền vững nhất.
• Không dùng hóa chất độc hại: an toàn cho người sử dụng và môi trường.
• Tiết kiệm thời gian: chu trình tự động chỉ từ 20–60 phút.
• Độ tin cậy cao: được chuẩn hóa theo tiêu chuẩn an toàn quốc tế (ISO, CE).

Chính vì vậy, trong mọi quy trình kiểm nghiệm, tiệt trùng bằng hơi nước luôn là “chuẩn vàng” được áp dụng rộng rãi nhất hiện nay.

Tiêu chí chọn nồi hấp tiệt trùng phù hợp

Khi lựa chọn nồi hấp tiệt trùng cho phòng lab hoặc cơ sở sản xuất, cần cân nhắc kỹ các yếu tố sau:

• Dung tích buồng hấp: Thông thường dao động từ 30L đến 100L cho phòng thí nghiệm. Cần chọn dung tích phù hợp với số lượng mẫu và dụng cụ cần xử lý.
• Vật liệu chế tạo: Buồng hấp nên được làm bằng thép không gỉ S304 hoặc S316L, đảm bảo chịu nhiệt – chịu áp tốt, không bị ăn mòn.
• Độ chính xác nhiệt độ: Một số dòng máy có độ sai lệch chỉ ±0.1°C, rất quan trọng khi tiệt trùng dung dịch hoặc vật liệu nhạy cảm.
• Phương thức tạo hơi: Ưu tiên loại tự tạo hơi trong thân máy, giúp tiết kiệm năng lượng và không cần nguồn hơi ngoài.
• Hệ thống điều khiển: Dòng máy có bộ vi xử lý tự động giúp người dùng cài đặt chương trình dễ dàng, đảm bảo chu trình tiệt trùng chính xác và an toàn hơn.
• Tính năng bổ sung: Cửa mở nhanh, bánh xe di chuyển, cửa sổ bảo trì, hoặc tùy chọn gắn máy in để lưu dữ liệu quá trình tiệt trùng.

Xu hướng mới: nồi hấp tiệt trùng tự động, tiết kiệm năng lượng

Công nghệ điều khiển và thiết kế buồng hấp ngày nay đang phát triển mạnh, mang đến những dòng sản phẩm tự động hóa hoàn toàn.

Các model mới được tích hợp màn hình LED hiển thị nhiệt độ, thời gian, mã cảnh báo, kèm hệ thống tự giám sát áp suất và nhiệt độ theo thời gian thực. Một số dòng còn có chức năng lưu dữ liệu và in báo cáo chu trình tiệt trùng, phục vụ công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng.

Trong số các thiết bị thế hệ mới, nồi hấp tiệt trùng BKQ-Z Series Biobase là lựa chọn được nhiều phòng thí nghiệm và bệnh viện tin dùng nhờ:

• Cấu trúc mở nắp nhanh, tiết kiệm thao tác.
• Tự tạo hơi bên trong, không cần nguồn hơi ngoài.
• Độ chính xác nhiệt độ 0.1°C, đảm bảo hiệu quả tiệt trùng cao.
• Vận hành tự động hoàn toàn, kết thúc chu trình có báo âm thanh.
• Vòng đệm silicon trong suốt tự giãn nở, kín khí và bền bỉ theo thời gian.

👉 Xem thêm các sản phẩm Nồi hấp tiệt trùng tại đây

Kết luận

Nồi hấp tiệt trùng không chỉ là thiết bị kỹ thuật, mà còn là yếu tố cốt lõi đảm bảo độ chính xác và an toàn trong mọi quy trình kiểm nghiệm. Một hệ thống khử khuẩn được thiết kế đúng và vận hành ổn định sẽ giúp tiết kiệm thời gian, giảm rủi ro, đồng thời nâng cao chất lượng nghiên cứu hoặc sản xuất.

Việc lựa chọn đúng dòng máy có công nghệ phù hợp, độ tin cậy cao chính là bước đầu tiên để xây dựng một môi trường làm việc vô trùng và hiệu quả.

👉 Liên hệ ngay Việt Trung để được tư vấn và nhận báo giá chi tiết cho doanh nghiệp của bạn.

CÔNG TY CỔ PHẦN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VIỆT TRUNG

• Hotline: 0868 032 089
• Mail: sales@viettrungsci.com.vn
• Facebook: Thiết bị khoa học Việt Trung